نحوه مواجهه با تجربه جنگ ایران و عراق به لحاظ روش شناختی، تابعتعریف و واکنش جامعه ایران در برابر مسئله جنگ است. با این توضیح پرسش این است که؛ در جامعه ایران چه ادراکیاز مسئله جنگ وجود دارد و چگونه دستخوش تغییر شده است؟ پاسخ به پرسش یاد شده علاوه بر آشکار ساختن چگونگی فهم از مسئله جنگ و تحولات آن، علت تقلیل گرائی در مفهموم جنگ را توضیح می دهد.
حمله عراق به ایران بمعنای تغییر در مناسبات دو کشور از صلح به جنگ،پس از پیروزی انقلاب و تحت تاثیرِ تغییر در موازنه قوا صورت گرفته است. در حالیکهادراک از موقعیت ایران پس از پیروزی انقلاب و اامات تثبیت نظام برآمده از انقلاب، در واقعموجب غافلگیری در برابر حمله عراق شد. عراق به ایران در چارچوب بهم پیوستگی جنگ و انقلاب، در نتیجه تهای امریکا علیه انقلاب و نظام، با رویکرددفاعی صورتبندی شد. ملاحظه یاد شده مفهوم جنگرا به مفهوم دفاع مقدس» تقلیل داده است. به همین دلیل واقعه محوری و رویکردی- فرهنگی به جنگ، در مقایسه با رویکرد نظامی- راهبردی، بیشتر مورد اهتمامقرار گرفته است. ملاحظه یاد شده همچنین منطق مناقشات در باره موضوعات و مسائل جنگ را تااندازه ای روشن می کند.
بر این باور هستم که از نظر تاریخی، وقوع جنگ در چارچوب پیوستگی با انقلاب قابل تبیین است.زیرا تغییر مناسبات ایران و عراق پس از انعقاد قرارداد 1975 الجزایر از روابط صلحآمیز به بحران و جنگ، حاصل تغییر در ساختار قدرت در ایران و منطقه، با اثر پیروزی انقلاب است. درعین حال، مسئله اصلی که به دفاع موضوعیّت داده، و در آینده احتمالوقوع آن وجود دارد، جنگ است. با وجود این تمرکز بر دفاع بعنوان واکنش ضروری و اساسیجامعه ایران در برابر عراق، ادراک از مسئله جنگ» را تحت تاثیر قرار داده و این مسئله با رویکرد تاریخنگاری واقعه محور، تشدید می شود.
تبدیل تجربه جنگ به دفاع و دفاع به سرمایه فرهنگی- معنوی از طریقخاطره‌گویی و تجلیل از الگوی فکری- رفتاری رزمندگان در دوره دفاع مقدس، با وجودآنکه فرهنگ و نظام ارزشی جامعه را شکل خواهد داد و از این جهت ضرورت دارد، اما اامات فهم از مسئله جنگ و ضرورت‌هایبازدارندگی و مهمتر از آن؛ ایجاد قدرت تهاجمی و بکارگیری آن علیه تهدیدات را، در چارچوب تفکر استراتژیک در کشور، فراهم نخواهد کرد. در واقع تشریح جزئیات وقایع تاریخی و ترویج خاطرات رزمندگان، پیش فرض‌هایمفهومی از دفاع مقدس را تقویت می کند، ولی منجر به فهم از جنگ، بعنوان یک مسئله استراتژیک» ومخاطره‌آمیز نخواهد شد.
گذار از مفهوم دفاع مقدس به جنگ، نیازمند نگرش به جنگ بعنوان یک امر استراتژیک، با بررسی های نظامی و راهبردی است. این مهم بدون نقد و بررسی پیش فرض‌های موجود از عراق به ایران, همچنین نقد روش شناسی مطالعات جنگ ایران و عراق، قابل حصول نیست و نمی‌توان تمهیدات لازم را برایگذار از مفهوم دفاع به مفهوم جنگ، فراهم کند.
تأملی بر تحول در مفهوم و مصداق جنگ – بخش اول
جنگ ,دفاع ,عراق ,جنگ، ,مسئله ,تغییر ,ایران و ,عراق به ,مسئله جنگ ,در برابر ,ایران در
درباره این سایت