با فرض اینکه همه پدیده‌ها تاریخ‌مندند و در ذیل مفاهیم قابل صورتبندی هستند، بنابراین می‌توان هر موضوع و پدیده ای را در بستر تاریخ بررسی و مفهومبندی کرد. با این مقدمه، دو پرسش وجود دارد:
1) جنگ ایران و عراق را چگونه باید مورد مطالعه قرار داد؟
2) هم اکنون جنگ ایران و عراق با چه روشیمطالعه می شود؟
چنانکه اشاره شد، برای بررسی پدیده‌های تاریخی و اجتماعی، دو روش کلیشامل توصیفی و مفهومی وجود دارد. بدیهی است پدیده ای که در بستر تاریخی با توصیف وتحلیل، ظرفیت بررسی داشته باشد، از نظر مفهومی نیز احتمالاً قابل بررسی است. درعین حال ترجیح روش به این دلیل اهمیت دارد که؛ روش تابع مسئله است. به این معنا کهبا هر روشی به هر مسئله‌ای نمی‌توان پاسخ داد. با این توضیح، انتخاب روش برایمطالعه، تابع تعریف از مسئله جنگ است.
اگر جنگ ایران و عراق در نسبت با انقلاب و مناسبات تاریخی با عراقتعریف و تفسیر شود، باید با روش تاریخی مورد مطالعه قرار بگیرد، چنانکه هم اکنونرایج است. اگر جنگ ایران و عراق با نظر به موضوع و مسئله» مورد توجه قرار بگیرد،باید بر اساس مفهوم جنگ» مورد بررسی قرار بگیرد.
هم اکنون روش تاریخی در مطالعه جنگ غلبه دارد و مهمتر آنکه؛ ظرفیتبررسی مفهومی، با تمرکز بر مسئله جنگ بعنوان یک امر استراتژیک را محدود کرده است.بررسی تاریخی موجب شده که مفهوم دفاع مقدس» راهنمای بررسی‌ها در چارچوب انقلاب وواکنش دفاعی جامعه ایران در چارچوب ارزش‌های دینی- انقلابی مورد توجه قرار بگیرد.روش مورد استفاده نیز نقلی و مستند، همچنین استفاده از خاطرات است. رویکرد و روش‌هاییاد شده در حالیکه بخشی از واقعیات تاریخی را آشکار می کند، در عین حال مسئله جنگرا به تاریخ و خاطره تقلیل می دهد. علاوه بر این، توسعه و ساختارمند کردن مناقشاتی در بستر بررسی‌های تاریخی، ظرفیت‌های مسئله جنگ را بعنوان امر تکرارپذیر درآینده محدود می‌کند.
با نظر به توضیحات یاد شده، حتی تاریخ جنگ را می‌توان در ذیل مفهومجنگ بعنوان یک مسئله استراتژیک مورد بازبینی قرار داد و به پرسش‌های اساسی آن پاسخداد. در حالیکه بررسی‌های تاریخی ظرفیت بررسی‌های انتقادی و پاسخ به پرسش‌ها رانداشته و به صورت تدریجی، پرسش‌ها نیز به بخشی از تاریخ نگاری جنگ تبدیل خواهد شد.
تأملی بر تحول در مفهوم و مصداق جنگ – بخش اول
جنگ ,بررسی ,تاریخی ,روش ,مورد ,مسئله ,ایران و ,جنگ ایران ,و عراق ,مسئله جنگ ,در بستر
درباره این سایت