بیش از دو دهه است که به نتیجه رسیده ام رویکرد مناقشه آمیز به تجربهجنگ ایران و عراق، در سطح نظامی میان ارتش و سپاه، در سطح راهبردی میان مسئولینی با نظامی و در سطح اجتماعی با نقد تصمیم گیری و مدیریت جنگ، حتی اگر باماهیت و نتیجه جنگ بعنوان یک مسئله مخاطره آمیز نسبت داشته باشد، اما امکاناستفاده از تجربه جنگ را برای پاسخ به نیازهای آینده مخدوش خواهد کرد. زیرا رویکردمناقشه آمیز ناظر بر اهداف و روشی است که با تجربه‌آموزی» از درس ها و دستاوردهایجنگ که باید با نظر به آینده صورت پذیرد، نسبتی ندارد.
پرسش از علت رویکرد مناقشه آمیز به جنگ» در سطوح مختلف، با وجوداهمیت آن، تا کنون طرح نشده است، زیرا رویکرد ی و تاریخی به جنگ چنین تصوّریرا ایجاد کرده است که رویکرد و روش جایگزین وجود ندارد و آنچه هم اکنون صورت میگیرد، صحیح است.
اخیراً در یک نشست دانشگاهی در یکی از مراکز نظامی درباره نقد و بررسیپرسش های جنگ و پاسخ به آن، با نظر به آینده شرکت کردم، اما نتیجه بحث پس از طرحپرسش و پاسخ به آن حاصلی جز از سرگیری مناقشات ی و تاریخی نداشت. در واقعنتیجه آنچه بحث شد، با فلسفه وجودی برگزاری نشست که با نظر به اینده طرح شده بود، نسبتینداشت. با نظر به ملاحظه یاد شده، پرسشی که برای من ایجاد شد، منجر به نگارش اینیادداشت و انتخاب عنوان آن شده است. به این معنا که؛ چرا حتی در مواردی که تصمیممی گیریم با رویکرد جدید و با نظر به آینده به تجربه جنگ نگاه کنیم، باز هم گرفتارمباحث مناقشه آمیز می شویم؟ به نظرم در پاسخ به این پرسش، به عوامل مختلفی می تواناشاره کرد، ولی به لحاظ رویکردی و روشی، حداقل دو عامل در میان عوامل موجود، مهم واساسی تر است:
1) روش مواجهه با تجربه تاریخی در ایران به لحاظ رویکرد تاریخی-فرهنگی، اساساً مناقشه‌آمیز است. مسائل اساسی تاریخ معاصر با رویکرد ی موردتوجه قرار میگیرد و در نهایت حاصلی جز عمیق شدن در جزئیات تاریخی و ماندن در آنندارد. برای روشن شدن این موضوع می توان حوادث اساسی یکصد سال گذشته را بررسی کرد.
2) برداشت از مفهوم جنگ، همچنان در چارچوب مفهوم دفاع و مشروعیتِ آندر برابر عراق طرح می شود. تفکر دفاعی تکلیف گرا است و نسبت به اهداف ونتایج جنگ بعنوان ابزار تامین اهداف ی توجه ندارد. چنانکه عنصر زمان و هزینهها هم در نگرش و ارزیابی تحولات و نتایج جنگ، تأثیر ندارد.
بنابراین تا زمانی که در مفهوم جنگ بازنگری و از مفهوم دفاع و ضرورت واامات آن با توجه به شرایط تاریخی عراق به ایران تفکیک نشود و رویکردتاریخی- ی به تجربه گذشته اصلاح نشود، نه تنها تجربه جنگ با عراق و دستاوردهایآن، بلکه هر تجربه دیگری در تاریخ ایران، در درون مناقشات ی محصور و مدفونخواهد شد. گسست» میان تجربه گذشته با آینده که با تغییر شرایط و تغییر نسل شکل میگیرد، مهمترین نتیجه مخاطره آمیزی که به دنبال دارد، تکرار اشتباه های تاریخی درشرایط مشابه تاریخی است.
تأملی بر تحول در مفهوم و مصداق جنگ – بخش اول
جنگ ,تجربه ,تاریخی ,رویکرد ,ی ,آمیز ,تجربه جنگ ,با نظر ,نظر به ,مناقشه آمیز ,به تجربه
درباره این سایت