شکل گیری تاریخ نگاری جنگ دراین یادداشت با فرض اینکه واقعه بر تاریخ نگاری آن تقدّم شرطی دارد، مورد بررسیقرار گرفته است. به این معنا که تا امری واقع نشود، تاریخ نگاری آن موضوعیت نخواهدداشت، چنانکه وجود واقعه بر مورخ نیز تقدم دارد. با این مقدمه پرسش مورد بحث ایناست که؛ تاریخ نگاری جنگ درباره وقوع جنگ» چگونه شکل گرفت و آغاز شد؟ برابرمفروضات یاد شده حمله عراق به ایران در 31 شهریور سال 1359، مفهوم و ضرورت تاریخنگاری جنگ» را ایجاد و در نتیجه رویکرد و روش آن نیز شکل گرفت و گسترش پیدا کرد.به این شکل که مفهوم زمینه سازی جنگ» با ارجاع به اقدامات ی- امنیتی و نظامیعراق در دوره 20 ماهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، پس از حمله عراق به ایران مورد اشارهقرار گرفت. بنابراین تاریخ نگاری جنگ بمعنای ارجاع به مستندات تاریخی برای فهمرفتار تهاجمی عراق»، پس از حمله عراق آغاز شده است.
پیش از این و با آغاز و تداومدرگیری های مرزی میان ایران و عراق، برای تحلیل و پیش بینی علت درگیری و چشم اندازآینده آن، دو مفهوم ی و حقوقی شامل؛ قرارداد 1975 الجزایر» و تأثیر انقلاببر مناسبات ایران و عراق»، مورد استفاده قرار گرفت. در واقع برای ادراک و تفسیررفتارهای تهاجمی عراق علیه ایران، اولین ارجاع حقوقی و تاریخی و نهتاریخ نگاری جنگ، به مناسبات ایران و عراق و قرارداد 1975 الجزایر صورت گرفت. غیراز این تأثیر انقلاب» در تغییر مناسبات ایران و عراق نیز با رویکرد ی و نظامیدر داخل و خارج از کشور، برای تبیین ماهیت درگیری ها مورد تأکید و بررسی قرار گرفت.
علاوه بر موارد یاد شده،مفهوم غافلگیری» در برابر حمله عراق، با وجود درگیری های نظامی 20 ماهه در مرز، پساز حمله عراق مورد تاکید قرار گرفت که بیشتر یک مفهوم نظامی است ولی به دلیل پرسشاز مسئولیت جنگ و پیامدهای آن بیشتر تحت ملاحظات ی طرح شد. در ادامه مباحثی کهبصورت تدریجی طرح شد، تبیین حمله عراق به ایران با استفاده از مفهوم زمینه سازیجنگ» و در چارچوب پیوستگی جنگ با انقلاب» بازتولید و بر همسویی رفتار عراق بااهداف آمریکا تصریح شد. هرچند پیش از این برای اولین بار قبل از حمله عراق بهایران، امام خمینی در یک سخنرانی عمومی پیوستگی میان تحرکات گروه های ی در داخل وات مرزی عراق با اقدامات آمریکا را طرح کرد. در این میان تناقضی وجود داردمبنی بر اینکه مفهوم پیوستگی جنگ باانقلاب برای تبیین زمینه سازی جنگ مناسب است ولی چندان با مفهوم غافلگیری همخوانیندارد. به این اعتبار که اگر این تصور وجود داشته است که عراق متأثر از پیروزیانقلاب در ایران در چارچوب ت های امریکا به دنبال حمله به این کشور است،بنابراین بی توجهی به اقدامات عراق و استفاده از مفهوم غافلگیری به چه معناست؟
در این فرآیند با فرونشستن التهاب اولیه حمله عراق و ضرورت دفاع دربرابر م و مهمتر از آن، استقرار نیروهای م در مناطق اشغالی که بالغ بر20 هزار کیلومتر بود، تشدید مناقشه با بنی صدر بعنوان رئیس جمهور و فرمانده کل قوادرباره علت اشغال، با همه تلاش های ملی برای دفاع در برابر حمله م و ناتوانیدر آزادسازی مناطق اشغالی، موجب توضیحات بنی صدر درباره تحولات ی و نظامی،بصورت انتشار یادداشت روزها بر رئیس جمهور چه می گذرد؟» شد. بازتاب این توضیحموجب نگرانی از تحریف تاریخ» و ضرورت تأسیس تاریخ نگاری جنگ در سپاه، بعنواناولین ساختار قانونی و روشمند برای ثبت و ضبط تاریخ نگاری جنگ، در خرداد سال 1360 شد.
تاریخ نگاری جنگ پس از آن، مراحل مختلفی را پشت سر نهاده است که نیازبه بررسی مستقل دارد، اما مسئله قابل توجه در شکل‌گیری مفاهیم و رویکرد در تاریخنگاری جنگ و توسعه آن، تاثیرگذاری ملاحظات ی است که ناظر بر نسبت تاریخ بات» است. با این توضیح، تاریخ نگاری جنگ از طریق مفهوم سازی ی، برای ارجاعاتتاریخی، منجر به نهادینه کردن یک رویکرد و برداشت خاص از وقوع جنگ» شده است که باگذشت نزدیک به 40 سال، هنوز مورد بازبینی قرار نگرفته است. چنین وضعیتی امکانبرداشت های جدید و متناسب با نیازهای حال و آینده را محدود می کند. علاوه بر این،موجب شکل گیری تناقضات پرسش زا می شود و در درون چنین پارادایمی نمی توان به پرسشهای حال و نیازهای آینده پاسخ داد.
تأملی بر تحول در مفهوم و مصداق جنگ – بخش اول
عراق ,نگاری ,تاریخ ,جنگ ,حمله ,مفهوم ,تاریخ نگاری ,نگاری جنگ ,حمله عراق ,ایران و ,پس از
درباره این سایت